​माझी बस्तीमा नयाँ घर, खुशीको बहारभन्दा दु:खको कहर

• Posted: Monday, Apr 09, 2018 08:16 AM ( 3 years ago )

– सुनिता पहरी 

छिप्पिंदै गरेको गर्मी र हुरीबतासकाबीच रामेछापको मन्थली नगरपालिका अन्तरगत तामाकोशी तीरमै पर्ने माझी गाउँ पुग्दा स्थानीयबासिन्दालाई घर बनाउने चटारो थियो । तामाकोशीको किनारैकिनार बनाइएको कच्ची बाटोमा ट्याक्टरलाई सिमेन्ट, गिटी र पानी ओसार्न भ्याइनभ्याई थियो ।

भूकम्प प्रभावितलाई घर बनाउन सरकारले दिएको अनुदानबाट घर बनाइसक्नुपर्ने समयसीमा सकिन लागेपछि हतार हतारमा बन्दै थिए ‘भूकम्पका घर’ । 
भूकम्पले भत्काएपछि बन्दै गरेका घरलाई बस्तीमा आफ्नो घर भन्दा पनि भूकम्पको घर भन्दा रहेछन् । 

माझी बस्तीमा भूकम्पको चौथो वर्ष लाग्नैलाग्दा पुनर्निर्माणले केही गति लिएको रहेछ । १२ वर्षदेखि राम्ररी पानी नपरेर खडेरी परेको मन्थलीमा घर बनाउन पानी मुख्य समस्या बनेको पाइयो । घर बनाउने पानी त दुखमसुखम जुट्ला तर पानी र माछासँगै जोडीएको माझी समुदायको पेसा त लगभग लोप नै भैसकेको उनीहरुले गुनासो गरे ।

जसका कारण प्रकृतीले लगाइदिएको पानीको मात्र होइन आम्दानीको पनि खडेरी परेको छ । त्यसैले नयाँ घर बनाउने कुराले उनीहरुका लागि खुसीको बहारभन्दा त्यसका लागि चाहिने ऋण दुखको कहर बनेको छ । सरकारले दिने अनुदानको रकम नपाइएला भनेर पनि घर बनाउनुपर्ने तर त्यतिले मात्र खर्च नपुग्ने हुँदा बाँकी खर्चको जोहो कसरि गर्ने भन्ने चिन्ता मुख्य रहेको उनीहरुले बताए । 

तामाकोशीको किनारमा महिला गिटी कुटिरहेका भेटिन्छन् । उनीहरु ढलानवाला घर बनाउन आवश्यक पर्ने गिटीको जोहो गरिरहेका हुन् । बस्तीका महिला, केटाकेटी गिटी कुट्न व्यस्त हुँदा पुरुषहरु भने भक्तपुरका इट्टा भट्टामा काम गर्न हिडेको चार महिना पुग्न लागेको रहेछ । उनीहरुले बनाएका इट्टाले पक्कै पनि धेरैका घर बनिसके होलान् तर त्यसबापत पाउने ज्यालाले कहिले उनीहरुको घर ठड्याउन पुग्ने हो थाहा छैन । 

भूकम्पले भत्काएको आफ्नो घर बनाउन आवश्यक पर्ने पैसा ऋण खोजेर व्यवस्थापन गर्ने उनीहरुको तयारी छ । तर ऋण र त्यसको चर्को ब्याज तिर्ने बाटो भनेको ज्याला मजदुरी नै हो । त्यसबाट जुट्ने पैसाले घर खर्च कटाएर ऋण र ब्याज तिर्न कति वर्ष लाग्छ भन्ने कुनै टुंगो छैन । 

माझी बस्तीमा भूकम्पपछिको पुननिर्माण त ढिलोचाँडो सकिएला तर त्यसको ऋणले उनीहरुका बाँकी धेरै हिउँद बर्षा सकसको चाङले थिलथिलो हुने भने निश्चित जस्तै छ ।